'krrr-Rrr '
"Vader, schei uit. Je hebt dat spleetje in de verduistering nog niet gemaakt. Als ze het zien...."
'Ze' zijn de Duitsers, door ons 'moffen' genaamd. 'Verduistering' is een kartonachtig donkerzwart bedeksel voor de ramen. Vanaf zonsondergang verplicht, opdat de vijand (van de Duitsers, niet die van ons) de stad niet kunnen zien liggen. Als ze je betrappen, trappen ze je deur in en sleuren ze je mee. En 'vader' is de vader van mij, zesjarige, met grote ogen de oorlog (WO II voor de jongeren onder ons) ondergaand. Waar vader mee moet uitscheiden is de knijpkat, een zilverkleurig doosje met een handeltje, dat je ritmisch met je duim in moet duwen, uit welker handeling dan licht ontstaat. Krrr-Rr.
Vader scheidt uit. Trouwens, met een knijpkat in je handen een spleet repareren bij donker, is toch niet erg handig. Dus verhuizen we allemaal maar vroegtijds naar de achterkamer, waar de verduistering wel lichtdicht is.
Daar zitten en liggen we op matrassen, zó dicht op elkaar dat er geen spleetjes tussen zijn (alles boven al kapot gebombardeerd). Oma is er ook, en nog een ongetrouwde tante die tot grote vreugde van mijn zusje en mij blootbils de wc uit rent bij het gekluid van een naderende V1. We wonen tussen Antwerpen en Rotterdam in, en het is najaar 1944, vandaar. Deze keer was het een echte V-1. Gisteren maakten mijn zusje en ik het geluid na, ze trapten er allemaal in, hetgeen ons op heel wat klappen stond.
Krrr-Rr.
Vandaag, 2011, zoek ik bij het ijzerwinkeltje op het pleintje vóór mijn Hof naar een zaklamp voor als de stroom zou uitvallen. In de aanbieding, ik geloof mijn ogen niet, krrr-Rr, een knijpkat. Met een modern snufje: nadat je ge-krrr-Rr-t hebt blijft ie nog even, opgeladen door de beweging, verder branden.
'Net als in de oorlog,' zeg ik tegen de eigenaar. Die knikt wat wazig. Te jong.
Ik ruik ineens de eigengeteelde tabak van m'n vader, de geur van blikjesmelk, de zweetlucht van oude oma, en van mufgeworden matrassen (boven alles al kapotgebombardeerd). En vóór mijn ogen rijst het beeld van mijn moeder, zwanger, op een fiets met houten banden de boer op voor een paar eieren. En van mijn vader, met onze radio onder de snelbinders achter op z'n fiets, somber de straat uit trappend, omdat alle radio's ingeleverd moesten worden. Maar ook dat ene kleine radiootje dat in de brievenbus verstopt zat, en onze onwaarschijnlijk-lange nekken als we dát eens aan durfden te zetten. Alleen als er stroom was natuurlijk.
O, krrr-Rr.

^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^

geplaatst door hannah van buuren  # 10:13